Drs. Marinus Knoope is uitvinder van de "creatiespiraal", een praktisch model voor het volgen van de weg van droom naar werkelijkheid. Van het gelijknamige boek zijn er in twee jaar tijds in Nederland 30.000 verkocht. Het boek, op zakformaat, is met gevoel voor relativering en humor geschreven. Het onderscheidt zich doordat het niet de brallerige Messiaanse toon heeft van aanverwante Amerikaanse boeken.
30.000 boeken, dan ben je in Nederland auteur van een bestseller. Bovendien blijkt de auteur ook de uitgever te zijn en is aan marketing geen cent uitgegeven. 11.000 Boeken zijn verkocht via de boekhandel. Knoope geeft ook voordrachten, tot soms wel 50 per maand. Langs deze weg heeft hij inmiddels 19.000 boeken gesleten. Na zo'n 4000 optredens kent een aanzienlijk deel van de werkende Nederlanders de creatiespiraal. Alleen de pers, de politiek en de jeugd lieten het tot nu toe afweten, aldus Knoope (53, van oorsprong natuurkundige).
Hij verwacht echter dat over twintig, dertig jaar zijn creatiespiraal tot de standaardbagage van iedere student hoort. "De creatiespiraal is een middel tot zelfsturing, het is geen religie, het bevat geen oordeel, het is gewoon een beschrijving van hoe mensen hun wensen gerealiseerd krijgen." Knoope vormt zelf het overtuigende bewijs dat zijn verhaal klopt, Van onbekend en aan lager wal tot succesvol spreker voor grote zalen.
Knoope's gedachtengoed is verwant aan beelden uit de Gestaltpsychologie en NLP. "Met het positieve NLP denken alleen kom je er echter niet. Je wensen worden niet vanzelf gerealiseerd. "Je moet heel grondig alle stappen van de creatiespiraal doorlopen om de wens die in je leeft daadwerkelijk te realiseren."
Het visualiseren van je wens, belangrijk in NLP, is maar een van de twaalf stappen om je wens daadwerkelijk te realiseren.
Opvallend is dat Knoope niet spreekt over de wens die je wilt realiseren, maar over de wens die in je leeft. Knoope begint met een citaat van Goethe. "Wensen zijn voorgevoelens van hetgeen u in staat bent daadwerkelijk te realiseren". Een appelboom produceert appels en een perenboom peren. Soms vriest de bloesem kapot, dat jaar lukt het niet, maar het volgende jaar zijn er nieuwe kansen. Een appelboom kan echter geen peren voortbrengen.
Het aardige van de creatiespiraal zit hem in de compleetheid en de samenhang van het model, dat bovendien een natuurlijke eenvoud en daardoor schoonheid heeft. Knoope vergelijkt het onder meer met de seizoenen. In de winter borrelen nieuwe wensen in je op. In de lente ga je verkennen, in de zomer ben je volop aan het werk en in de herfst geniet je van de oogst en keer je terug naar binnen, zoals een boom zijn blad verliest. Als op een klok heeft Knoope op de uren twaalf begrippen neergezet. Te beginnen bij de twaalf zijn dat met de klok mee: wensen, verbeelden, geloven, uiten, onderzoeken, plannen, beslissen, handelen, volharden, ontvangen, waarderen en ontspannen. Vervolgens zie je bijv. een droomzijde en een actiezijde, een zijde over denken en over doen. Je ziet de seizoenen er in weerspiegeld en de drie-eenheid lichaam, geest, ziel. De creatiespiraal blijkt een veelzijdig model, hoe je het ook bekijkt.
Op zoek naar de kern van zijn mens zijn.
Elementen uit het verhaal van Knoope zijn niet nieuw. Zo weet iedereen dat een grondige voorbereiding de kans op succes verhoogt. "Maar als ik nu eens voorbestemd ben", vroeg Knoope zich af. Dan maakt voorbereiden toch niets uit? Wat gebeurt er als ik niets doe? Heb ik dan minder succes?" Het raakt Knoope"s kernvraag in hoeverre mensen in staat zijn hun eigen toekomst te beïnvloeden.
"Je moet gewoon doen wat er in je opkomt, zonder er bij na te denken." Met deze gedachte in zijn achterhoofd kon Knoope eindelijk dansen. Terwijl voordien krampachtige pogingen slechts tot hoongelach leiden. Knoope liet het gebeuren en dansen werd een feest. Hij had invloed op de werkelijkheid door iets niet te doen. Knoope ontdekte dat hij zijn eigen toekomst wel degelijk kon beïnvloeden, enerzijds door de sturing los te laten, anderzijds door goed te observeren. Zo is hij van het roken afgekomen. Positief denken helpt bovendien wel degelijk. Knoope zijn experimenten toonden het aan.
Aan de andere kant merkte hij tijdens zijn lessen mentaal-training aan startende ondernemers in 1989 dat deze starters haast los van de kans op succes aan hun eigen idee vast wilden houden. "Je kunt je wensen niet kiezen, je hebt ze gewoon. Als mijn studenten verstandig waren, dan kozen iets anders." Knoope kwam tot de constatering dat het idee van Goethe klopt:
"Wensen zijn voorgevoelens van hetgeen u in staat bent daadwerkelijk te realiseren".
Wel wist Knoope inmiddels dat het, zoals vaker, én én is. De mens is zowel voorbestemd als in staat om bij te dragen, door mee te geven. Bovendien bereik je beter wat je wilt door duidelijk te weten wat je wilt en er duidelijk over te zijn naar je omgeving. Knoope citeert een onderzoek waarin 3 % van een groep studenten een helder toekomstbeeld kon schetsen. Veertig jaar later bleek die 3 % goed voor 90 % van het totale inkomen van de groep.
Bij de startende ondernemers van Knoope zat een man die een gasballon wilde gaan exploiteren. Dat lukte. Bij de eerste betaalde vlucht met passagiers is de man tegen elektriciteitsdraden gevlogen met doden en zwaargewonden als gevolg. Hoe denkt Knoope over het noodlot? En kan alles? Helaas moet ook hij constateren dat voor sommigen het lot is dat zaken niet lukken, hoe graag ze ook willen. Een appelboom kan omgehakt worden en kan geen peren maken en na een voorjaarsvorst komen er ook echt geen appels. Dat sluit niet uit dat het voor mensen gewoon het meest motiverend en inspirerend is om te realiseren wat ze echt willen. Dus is ieder hulpmiddel hiervoor de moeite waard.
Knoope bevindt zich in het elfde uur van zijn eigen uitvinding. De leegte, de stilte na het succes. Hij is weer terug bij de oervraag van het bestaan. Waartoe zijn wij op aarde? Knoope heeft een katholieke achtergrond en hij kent dus het antwoord: "Om hier en hiernamaals gelukkig te zijn." Hij veert op. "Ja, dat is iets, daar ga ik me de komende tijd sterker mee bezig houden."
Hindernissen
Knoope meldt bij herhaling dat het hem verbaasd dat zijn succes niet veel groter is. Iedereen heeft zo'n inzicht als de creatiespiraal toch nodig? Iedereen wil toch zijn dromen realiseren? Waarom zouden mensen dat niet willen? Waarom staan de mensen niet in nog grotere getale voor zijn deur? Hij weet een deel van de antwoorden. Mensen zitten vast in oude patronen. Ze durven er niet aan te denken dat ze het zouden kunnen, hun dromen realiseren. Ze hinderen zichzelf en elkaar. Ze plaveien hun eigen weg niet, maar werpen juist barricades op. Dan plaats je jezelf in de negatieve creatiespiraal of in de eindeloze creatiecirkel, twee tegenbeelden die Knoope eveneens heeft gedefinieerd. Tegenbeelden, die duidelijk maken hoe mensen zichzelf in de weg kunnen zitten. Het is jammer om je dromen niet te realiseren. Dan doe je jezelf te kort. Het zijn effectieve methoden om je eigen geluk in de weg te zitten. En waarom? Bovendien zien wij wensen vaak als zondig. Je moet het leven nemen zoals het komt. Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. Je moet je kop niet boven het maaiveld uitsteken." "Onze taal heeft een heel scala aan uitdrukkingen om van je leven vooral niets bijzonders te maken. Dat mag niet, dat hoort niet. Er zijn handenvol argumenten om geen vorm te geven aan wat je wilt." Drogredeneringen vindt Knoope. Hij gruwt van dit soort uitspraken. Waarom zou je jezelf in de weg zitten? Een boom zoekt toch ook de ruimte? In deze wereld onderdrukken veel mensen hun gevoel. Emoties horen niet, ze kosten tijd. Dit verhindert de noodzakelijke eerste stappen van de creatiespiraal. De stappen waar je aan een vage wens, een gevoel haast nog, ruimte moet gaan geven, soms schijnbaar tegen alle logica en redelijkheid in. Ruimte geven aan je emoties, op een volwassen manier. Knoope beschouwt het als een logische stap in een natuurlijk proces. En zonder de zorgvuldige eerste stappen heb je ook weinig kans van slagen.
De wereld gaat uiteindelijk veranderen doordat geleidelijk aan steeds meer mensen hun eigen wensen de ruimte gaan geven, zo weet Knoope. Nee een revolutie wordt dat niet, het wordt een prachtige evolutie. Knoope is er heilig van overtuigd, maar beseft wel dat hij over een verre toekomst praat.
"In die zin is mijn succes gekoppeld aan mijn wens om bij te dragen aan deze wereld. Het gaat gelijk op. Naarmate mijn creatiespiraal succesvoller wordt, draag ik meer bij."
Commerciële goeroe
Er is kritiek op Knoope. "Hij herhaalt het kunstje, hij is vreselijk commercieel geworden (een voordracht kost minimaal f 4000,-) en hij ziet niet dat de creatiespiraal slechts een middel is." Aldus organisatie-adviseur S. van der Laan. Knoope pareert dit door te zeggen, dat het zijn wens en dus zijn voorbestemming is om de creatiespiraal aan het psychologisch gedachtengoed toe te voegen. Andere critici vinden dat Knoope er niet in slaagt om harmonieus met relaties om te gaan. Dit herkent Knoope. Hij blijft volgens eigen woorden vreemd gaan, hoewel hij niet getrouwd is. "Ik blijf zoeken naar wat echt is en ik heb het tot nu toe niet gevonden. Dat is een soort van onrust in me." Past dit bij het spreekwoord dat de kinderen van de schoenmaker slecht geschoeid zijn en bevindt Knoope zich hier in een van zijn eigen negatieve creatiespiralen? Knoope lacht. "Wie zijn kop boven het maaiveld uitsteekt wordt afgeschoten." En: "ik ben niet volmaakt of zo, ik heb alleen iets bijzonders ontdekt en dat wil ik de wereld vertellen. Mag dat?" Knoope doet denken aan een enthousiaste ondernemer, in dit geval met een filosofisch theoretisch product. Een product dat lijkt op een mooi computerprogramma of op een huis. Niet zozeer de mogelijkheden van de tekstverwerker zijn interessant, maar de teksten die er mee geschreven worden. Ook al is het huis nog zo mooi, het gaat om de gelukkige en ontroerende momenten die zich tussen de muren afspelen. Hoe Knoope zich verder ontwikkelt, zal uitwijzen of het blijft bij het melken van de koe. Toch geven de constant stijgende verkoopcijfers aan dat er hier op zijn minst sprake is van een opmerkelijk fenomeen.
Marinus Knoope, De Creatiespiraal, f 34,90, ISBN 90-8046771-5
Geen opmerkingen:
Een reactie posten